In het geweld van BEELD-, de zojuist geopende tentoonstelling van Marlene Dumas met ’the image as burden’ en KLEUR-, Rothko in het Gemeentemuseum van Den Haag op 20 september, wijs ik jullie graag op een andere tentoonstelling. Een waar je je kunt terugtrekken en je kunt verplaatsen in een wereld waar het leven schijnbaar eenvoudig is en ingedeeld in goed en kwaad, in hier en nu & hiernamaals. De wereld van kunstenaars die verzameld zijn onder de geuzennaam “Vlaamse Primitieven”.

In Rijksmuseum Twenthe ontdekt men de wereld. De samenwerking met het Koninkljk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen stelt Rijksmuseum Twenthe in staat schatten uit die collectie, waaronder het topstuk Maria van de Fontein uit 1439 van Van Eyck te presenteren in samenhang met eigen werken uit de 15e en 16e eeuw.

Even terug naar het thema: Moeder en Kind. Gesitueerd in een wereld die nog niet overspoeld lijkt met kwaad (burden), al lag de duivel voortdurend op de loer. De wereld werd ontdekt in de zin van flora en fauna, in wonderlijke combinaties, in de prachtigste kleuren en tot in het kleinste detail uitgewerkt. Helder, transparent, zonder opsmuk en van een grote heerljke alledaagsheid. Een retraite naar een wereld waar men zijn leven leidde, verankerd in het geloof. Ik citeer uit het persbericht: “De middeleeuwer surft mee op de golven van de heilsgeschiedenis en hoort zijn leven te leven in een voortdurend besef van het Einde.” Samen met werken van de absoluut bewonderde Rogier van der Weyden een oase van rust, reinheid en ja, regelmaat. Het leven was geordend volgens vaste rituelen. De schilders deden er alles aan om de schoonheid van dat alledaagse vast te leggen.

Bij de tentoonstelling verschijnt een boek waarin acht kunsthistorici, filosofen en letterkundigen hun licht laten schijnen op de ontwikkelingen in de kunst van de vijftiende en zestiende eeuw. Stuk voor stuk zijn hun teksten puzzelstukjes, en dragen ze bij tot een beter begrip van dit unieke kantelmoment in de (kunst)geschiedenis, waarin de werkelijkheid voor het eerst sinds de Oudheid opnieuw het onverbiddelijke ijkpunt wordt in de beeldende kunst. Want precies hier, in die verre, haast exotische en sprookjesachtige middeleeuwen, ligt de wortel van de maatschappij zoals we die vandaag nog steeds kennen.

Ik ga er kijken. U ook? Te zien tot 4 januari 2015